فارکس چیست؟

بازار ارز، برخلاف بازارهای مالی دیگر، ازجمله بازار بورس نیویورک، نه مکان فیزیکی خاصی دارد و نه معاملات آن بر اساس بورس مرکزی (central exchange) صورت می‌گیرد. بازار ارز، یک بازار فرابورس یا «بین‌بانکی» است زیرا فعالیت کل بازار به‌صورت الکترونیکی و 24 ساعته و در بین شبکه‌ای از بانک‌ها است. این بدان معناست که بازار لحظه‌ایبازار ارز در سرتاسر جهان بدون داشتن مقر فیزیکی مشخصی گسترده شده است. معاملات بازار ارزمی‌توانند در هرکجا از جهان انجام گیرند، حتی در قله فیجی! بازار فرابورس بازار ارز، بزرگ‌ترین و محبوب‌ترین بازار مالی در جهان است و تعداد کثیری از افراد و سازمان‌ها در آن معامله می‌کنند. در بازار فرابورس، مشارکت‌کنندگان با توجه به شرایط معامله، جذابیت قیمت و سابقه همتای تجاری، شخصی را که خواهان معامله با او هستند انتخاب می‌کنند. نمودار زیر، ده ارزی را که بیشتر از همه معامله‌شده است، نشان می‌دهد. دلار با 84.9%، بیش از همه ارزها معامله‌شده است. یورو با 1.39% و ین با 19.0% به ترتیب رتبه دوم و سوم را در جدول دارند. همان‌گونه که مشاهده می‌کنید، اکثر ارزهای اصلی، صدر این جدول را اشغال کرده‌اند.

*به دلیل اینکه دو ارز در هر معامله وجود دارد، سهم درصدی هر یک از ارزها 200% خواهد بود به‌جای 100%. نمودار فوق، میزان معامله دلار آمریکا را در بازار ارز نشان می‌دهد. دلار آمریکا یکی از جفت‌های 84.9% از همه معاملات گزارش‌شده، است!

دلار، پادشاه بازار ارز است

حتماً متوجه شده‌اید که نام دلار آمریکا (USD) را خیلی تکرار می‌کنیم. اگر دلار آمریکا نیمی از هر جفت ارزی اصلی باشد و ارزهای اصلی 75% از کل معاملات را شکل دهند، می‌توان نتیجه گرفت که توجه فراوان به دلار آمریکا اجتناب‌ناپذیراست. دلار آمریکا، پادشاه است!

درواقع، طبق آمار صندوق بین‌المللی پول (IMF)، دلار آمریکا تقریباً 62% از ذخایر ارزی رسمی خارجی را شامل می‌شود! به دلیل اینکه تقریباً همه سرمایه‌گذاران، تجارت‌ها و بانک‌های مرکزی آن را در اختیار دارند، توجه بیشتری نیز به آن دارند.

دلایل قابل‌توجه دیگری نیز درباره چرایی نقش کلیدی دلار آمریکا در بازار ارز وجود دارد:

• اقتصاد ایالات‌متحده، بزرگ‌ترین اقتصاد در جهان است.
• دلار آمریکا، ارز ذخیره جهان است.
• ایالات‌متحده بزرگ‌ترین و بالاترین نقدینگی (LIQUID) بازارهای مالی
  را در جهان دارد.
• ایالات‌متحده، دارای باثبات‌ترین سیستم سیاسی است.
• ایالات‌متحده، تنها ابرقدرت نظامی جهان است.
• دلار آمریکا، واسطه ارزی (the medium of exchange) بسیاری از معاملات برون‌مرزی است. مثلاً، نفت با واحد دلار آمریکا قیمت‌گذاریمی‌شود. بنابراین، اگر مکزیک بخواهد از عربستان سعودی نفت بخرد تنها با دلار آمریکا امکان‌پذیر است. اگر مکزیک دلار نداشته باشد، ابتدا باید پزوهای خود را فروخته و دلار آمریکا  بخرد.

سفته بازی (SPECULATION ) در بازار ارز

یکی از نکات مهم درباره بازار ارز این است که در کنار معاملات تجاری و مالی که بخشی از حجم معاملات هستند، اکثر معاملات ارزی بر اساس سفته‌بازی صورت می‌گیرد. به‌عبارت‌دیگر، بیشتر حجم معاملات از جانب معامله‌گرانی صورت می‌گیرد که بر مبنای نوسانات روزانه قیمت‌هاخریدوفروشمی‌کنند. ارزیابی‌ها نشان می‌دهد که بیش از 90% حجم معاملات توسط سفته‌بازان (SPECULATORS) انجام می‌شود. اندازه بازار ارز مؤید این نکته است که میزان نقدینگی – حجم خریدوفروش در بازه زمانی معین –به‌شدت بالاست. این بازار به‌سادگی امکان خریدوفروش ارزها را برای همه فراهم می‌کند. از نقطه نظر یک سرمایه‌گذار، نقدینگی بسیار اهمیت دارد زیرا چگونگی تغییرات قیمت را در بازه‌های زمانی معین، تعیین می‌کند. محیط بازاری که دارای نقدینگی است، مانند بازار ارز، این امکان را فراهم می‌آورد که حجم عظیمی از معاملات صورت گیرد بدون اینکه تأثیر زیادی بر قیمت‌ها یا تغییر قیمت‌ها (PRICE ACTION) داشته باشد. درست است که بازار ارز نقدینگی نسبتاً بالایی دارد اما عمقبازار بر اساس جفت ارزی و اینکه چه ساعتی از روز است، تغییر می‌کند. در بخش جلسات معاملاتی بازار ارز، به شما خواهیم گفت که زمان معاملات چه تأثیری بر جفت ارزی مورد معامله خواهد داشت. تا آن زمان، فوت‌وفن‌هایی به شما یاد می‌دهیم تا بتوانید با استفاده از آن‌ها معاملات ارزی خود را به هزاران روش انجام دهید. حتی آن‌ها را به چهار روش تقسیم کرده‌ایم!

به دلیل اینکه بازار ارزبی‌نظیر است، معامله‌گرانروش‌های مختلفی برای سرمایه‌گذاری بر یا سفته‌بازی با ارزها یافته‌اند. محبوب‌ترین این روش‌هاعبارت‌اند از: بازار ارزلحظه‌ای (forex spot)، قراردادهای آتی (futures)، قراردادهای اختیار معامله (options) و صندوق قابل معامله در بورس (exchange-traded funds) یا (ETF).

بازار لحظه‌ای (spot market)

در بازار لحظه‌ای، ارزها بر مبنای قیمت فعلی بازار، به‌سرعت یا «در لحظه» معامله می‌شوند. ویژگی منحصربه‌فرد این بازار، سادگی، نقدینگی، اسپردهای ثابت (tight spreads) و عملیات شبانه‌روزی آن است. مشارکت در این بازار بسیار ساده است زیرا حتی با 25 دلار نیز می‌توان حساب باز کرد! (البته توصیه نمی‌شود) – علت آن را در درس انباشت سرمایه (capitalization) خواهید فهمید! علاوه بر آن، معمولاً بیشتر کارگزاران نمودارها، اخبار و تحقیقاتی به‌صورت رایگان ارائه می‌دهند.

قراردادهای آتی

قراردادهای آتی به‌منظور خرید یا فروش یک دارایی معین با قیمت مشخص در سررسیدی در آینده طراحی‌شده‌اند. قراردادهای آتی بازار ارز در سال 1972 توسط بورس تجاری شیکاگو تدوین شد، یعنی زمانی که هنوز شلوارهای دمپا گشاد و چکمه‌ هایلژدار مد بود. به دلیل اینکه قراردادهای آتی فرم استانداردی دارند و از طریق بورس مرکزی معامله می‌شوند، بازار آن از شفافیت بسیاری برخوردار است و بسیار قانون‌مند است. این بدان معناست که اطلاعات معامله و قیمت به‌سادگی در دسترس همه قراردارد.

قراردادهای اختیار معامله

«قرارداد اختیار معامله»، یک ابزار مالی است که به خریدار حق یا اختیار می‌دهد تا یک دارایی را با قیمت معین در زمان سررسید اختیار بخرد یا بفروشد و هیچ اجباری در آن وجود ندارد. اگر معامله‌گر، قرارداد اختیار معامله را «بفروشد»، متعهد و مجبور خواهد شد تا دارایی را با قیمت معین در زمان سررسید بخرد یا بفروشد. قراردادهای اختیار معامله، همانند قراردادهای آتی، در بازارهای بورس، ازجمله بورس قراردادهای اختیار معامله هیئت شیکاگو، بورس بین‌المللی اوراق بهادار یا بورس سهام فیلادلفیا معامله می‌شوند. بااین‌وجود، اشکال معامله قراردادهای اختیار معاملهبازار ارز این است که ساعات کاری بازار برای معامله برخی قراردادهای اختیار معامله  محدود است و میزان نقدینگی آن به‌اندازه بازار لحظه‌ای و قراردادهای آتی نیست.

صندوق‌های قابل معامله در بورس

صندوق‌های قابل معامله در بورس یا ETFها، جوان‌ترین اعضای دنیای بازار ارز هستند. برخی صندوق‌ها، ترکیب مجموعه‌ای از سهام با برخی ارزها هستند و این امکان را در اختیار معامله‌گر قرار می‌دهند تا با دارایی‌های مختلف، ایجاد تنوع کند (diversify). این صندوق‌ها را مؤسسات مالی تأسیس می‌کنند و همانند سهام در بازار بورس معامله می‌شوند. محدودیت معامله این صندوق‌ها همانند قراردادهای اختیار معامله، شبانه‌روزی نبودن بازار آن است و به دلیل اینکه از سهام تشکیل شده‌اند، تابع کارمزدهای معاملاتی و سایر هزینه‌های معاملاتی هستند.

 آزمون 1

1. اندازه بازار ارز چقدر است؟

•  74 میلیارد دلار
• 5 تریلیون دلار
• 100 میلیون دلار

2. بزرگ‌ترین بازار جهان کدام است؟

• بازار سهام
• بازار قراردادهای اختیار معامله
• بازار ارز

3. نمادهای ارزی چند حرف دارند؟

• دو
• سه
• شش

4.
نام مستعار EUR/USD چیست؟

• کیبل
• فایبر
• لونی

5. جفت ارزی USD/MXN، از چه نوعی است؟

• اصلی
• فرعی
• نامتعارف

6. کدام‌یک از جفت‌های زیر، جفت ارزی اصلی نیست؟

• NZD/USD
• EUR/USD
• EUR/GBP

7. بازار ارز، چه نوع بازاری است؟

• بازار بورس
• بازار آنلاین
• بازار فرابورس

8. CME، مخفف چه عبارتی است؟

• بورس تجاری شیکاگو
• بورس مزدوران شیکاگو
• بنگاه تجاری شیکاگو

9. دومین واحد ارزی پرفروش جهان چیست؟

• دلار آمریکا
• یورو
• ین ژاپن