نظریه موج الیوت

در سال‌های 1920 تا 1930، یک نابغه و حسابدار حرفه‌ای به نام رالف نلسون الیوت زندگی می‌کرد.
الیوت با آنالیز دقیق 75 سال داده بازار بورس به این نتیجه رسید که تصور رایج مبنی بر اینکه بازار بورس رفتاری بی‌نظم دارد کاملاً اشتباه است.
وقتی به سن 66 سالگی رسید، با در دست داشتن شواهد و مدارک کافی (و البته با اعتمادبه‌نفس زیاد)، این کشف خود را با جهان در میان گذاشت.
وی نظریه خود را در کتابی با نام اصل موج، منتشر کرد.
طبق نظریه وی، معاملات بازار در چرخه‌های تکرارشونده خود را نشان می‌دهد. این چرخه‌ها ناشی از هیجانات سرمایه‌گذاران به دلیل تأثیرات خارجی مانند اخبار و داده های منتشر شده در CNBC، بلومبرگ، ESPN یا روانشناسی غالب توده‌ها در آن زمان است.
الیوت معتقد است که نوسانات افزایشی و کاهشی در قیمت که ناشی از روانشناسی جمعی است همیشه به‌صورت الگوهای تکرارشونده مشابه خود را نشان می‌دهد.
او این نوسانات افزایشی و کاهشی را «موج» مینامد.
وی معتقد است که اگر بتوان الگوهای تکرارشونده در قیمت را به‌درستی شناسایی کرد، می‌توان حرکت بعدی قیمت را پیش‌بینی نمود.
به همین دلیل است که امواج الیوت برای معامله‌گران جذابیت دارد. این امواج روشی است برای شناسایی نقاط دقیقی که احتمالاً قیمت از آن‌ها بازگشت خواهد کرد. به‌عبارت‌دیگر، الیوت سیستمی را کشف کرد که معامله‌گران را قادر می‌سازد رأس و انتها را تشخیص دهند.
بنابراین، الیوت در میان همه بی‌نظمی‌هایی که در قیمت وجود داشت، نظم درون آن‌ها را کشف کرد. فوق‌العاده است، نه؟
بدیهی است که همانند همه نوابغ باید نامی برای این مشاهدات خود انتخاب می‌کرد و البته که نام بی‌نظیری به ذهنش رسید: نظریه موج الیوت.
اما قبل از آن‌که به بررسی امواج الیوت بپردازیم، باید با مفهوم فرکتال‌ها (fractals) آشنا شوید.

فرکتال‌ها

فرکتال‌ها، ساختارهایی هستند که به قسمت‌های مختلف تقسیم میشوند که هر یک از این قسمت‌ها دقیقاً مانند قسمت قبلی بوده و پشت سر هم و در ادامه قسمت قبلی تکرار می شود. ریاضیدانان علاقه دارند این ویژگی را «خودمتشابه» بنامند.
برای پیدا کردن نمونه‌های فرکتال‌ها نیازی نیست زیاد بگردید. آن‌ها در جای‌جای طبیعت وجود دارند.

صدف دریایی یک فرکتال است. دانه برف یک فرکتال است. ابر یک فرکتال است. صاعقه یک فرکتال است.

چرا فرکتال­ها اهمیت دارند؟

یکی از ویژگی­‌های مهم امواج الیوت این است که آن‌ها فرکتال هستند. امواج الیوت نیز مانند صدف دریایی و دانه‌­های برف می‌توانند به امواج الیوت کوچک­تر تقسیم شوند.

حالا آماده‌­اید که یک الیوت‌­دان شوید؟ پس ادامه دهید!

 

 امواج پیشرو (impulse waves)

آقای الیوت نشان داد که بازار واقع در روند، طبق الگوی موج 3-5 حرکت می‌­کند.

5 موج اول، امواج پیشرو نام دارند.

3 موج آخر، امواج اصلاحی (corrective waves) نام دارند.

در این الگو، امواج 1، 3، و 5 محرک (motive) هستند یعنی با روند کلی همراه می‌­شوند و امواج 2 و 4 اصلاحی (corrective) هستند.

فراموش نکنید که امواج 2 و 4 همان الگوی اصلاحی ABC که در درس بعد راجع به آن صحبت خواهیم کرد، نیستند.

ابتدا به بررسی الگوی پیشروی 5 موجی می­پردازیم. با نگاه کردن به شکل، بهتر یاد خواهید گرفت:

هنوز هم کمی گیج­ کننده است. بهتر است آن را رنگی کنیم.

بهتر شد! خیلی زیباست! ما رنگ­ها را دوست داریم بنابراین هر موج و عدد مربوط به آن را با یک رنگ کدگذاری کرده­‌ایم.

هم­اکنون، به بررسی اجمالی هر یک از این امواج می­‌پردازیم.

ما از سهام در مثال خود استفاده می‌­کنیم زیرا آقای الیوت از آن‌ها استفاده کرده است اما درواقع فرقی ندارد. می‌­توان از ارزها، اوراق بهادار، طلا، نفت یا از عروسک­‌های الموی قلقلکی استفاده کرد. نکته مهم این است که نظریه موج الیوت در مورد بازار ارز نیز معتبر است.

موج 1

سهام، حرکت اولیه خود را به سمت بالا انجام می‌­دهد. این اتفاق معمولاً توسط تعداد کمی از افراد که به‌یک‌باره (بنا به دلایل مختلف واقعی یا خیالی) تصور می­‌کنند قیمت سهام پایین است و درنتیجه باید اقدام به خرید سهام نمود، به وقوع می­‌پیوندد. این امر منجر به افزایش قیمت می­شود.

موج 2

در این مقطع، بسیاری از افرادی که در موج اول بودند، تصور می­کنند که سهام بیش‌ از حد گران شده و سودهای خود را برداشت می­کنند. این امر منجر به سقوط سهام می­شود. بااین‌وجود، تا زمانی که سهام قابل معامله تلقی نشود به حداقل‌­های قبلی خود بازنمی­گردد.

موج 3

این موج معمولاً طولانی‌ترین و قوی­ترین موج است. سهام، توجه عموم مردم را جلب کرده است. افراد بیشتری متوجه سهام شده‌­اند و خواهان خرید آن هستند. این امر منجر به افزایش مداوم قیمت سهام می­شود. این موج معمولاً از حداکثر موج 1 پیشی می­گیرد.

موج 4

معامله‌­گران به دلیل اینکه تصور می­کنند سهام دوباره گران شده، سودهای خود را برداشت می­کنند. معمولاً این موج ضعیف است زیرا افراد بیشتری هنوز خریدار سهام هستند و منتظرند تا «در نرخ­‌های پایین اقدام به خرید نمایند».

موج 5

این مقطعی است که اکثر مردم در حال خرید سهام هستند و محرک آن بیشتر هیجانات است. در این زمان معمولاً عکس مدیرعامل آن شرکت را روی جلد مجلات مهم به­‌عنوان «مرد سال» می­بینید. معامله‌­گران و سرمایه­‌گذاران با دلایل مسخره خود سعی می­‌کنند شما را که با آن‌ها موافق نیستید، قانع کنند تا سهام را بخرید. این، زمانی است که سهام در گران­ترین وضعیت خود قرار دارد. مخالفان، شروع به فروختن سهام که به‌­تدریج در حال شکل دادن به الگوی ABC است، می­کنند.

موج­‌های پیشروی گسترده (Extended Impulse Waves)

نکته دیگری که باید درباره نظریه موج الیوت بدانید این است که همیشه یکی از سه موج پیشرو (1، 3 یا 5)، «گسترده» است. به‌عبارت‌دیگر، صرف‌نظر از درجه، همیشه یکی از امواج بلندتر از امواج دیگر است.

الیوت معتقد است که معمولاً موج پنجم، گسترده است. با گذشت زمان، این تلقی تغییر کرد زیرا افراد بیشتری موج سوم را موج گسترده دانستند.

 

امواج اصلاحی

سپس روندهای 5موجی با روندهای خلاف جهت 3موجی، اصلاح و معکوس شدند. این امواج را به‌جای اعداد با حروف نام‌گذاری می­‌کنیم. به مثال الگوی اصلاحی 3موجی زیر توجه کنید.

چون ما با مثال بازار صعودی شروع کردیم، بدان معنا نیست که نظریه موج الیوت را نمی­توان در بازار نزولی پیاده کرد. همان الگوی 3-5 را می­توان در بازار نزولی نشان داد:

انواع الگوهای موج اصلاحی

الیوت معتقد است که 21 الگوی اصلاحی ABC داریم.

«چی؟ 21؟ من نمی­توانم همه آن‌ها را حفظ کنم! مقدمات نظریه موج الیوت به‌­اندازه کافی سخت بود!»

سخت نگیر، دانشجوی جوان! بهترین نکته درباره موج الیوت این است که برای معامله آن حتماً نباید به سن قانونی رسیده باشید! لازم نیست کل 21 نوع آن را حفظ کنید زیرا همه آن‌ها از سه الگوی ساده تشکیل‌شده‌اند.

بهتر است نگاهی به این سه الگو بیندازیم. مثال­‌های زیر برای روند صعودی طراحی‌شده اما اگر با روند نزولی مواجه شدید می‌توانید همه آن‌ها را معکوس کنید.

 

الگوی زیگزاگ

الگوهای زیگزاگی، نشان می­‌دهند که قیمت با شیب تند و خلاف جهت روند غالب حرکت می­کند. موج B معمولاً کوتاه­تر از موج‌های A و C است. این الگوهای زیگزاگ، گاهی دو یا سه بار در موج اصلاحی دیده می­شوند ( 2 یا 3 الگوی زیگزاگ متصل به یکدیگر). همانند همه موج­‌های دیگر، هر موجی در الگوی زیگزاگ می­تواند به الگوهای 5موجی تقسیم شود.

الگوی مسطح (Flat)

الگوهای مسطح، موج­‌های اصلاحی دوجانبه ساده هستند. در الگوی مسطح، معمولاً طول موج­ها با یکدیگر برابرند. موج B، حرکت موج A را معکوس می­کند و موج C، حرکت موج B را وارونه می­کند. معمولاً علت آن این است که موج B گاهی می­تواند فراتر از ابتدای موج A برود.

الگوی مثلث

الگوهای مثلث، الگوهای اصلاحی هستند که بین خطوط روند همگرا یا واگرا محصورشده‌اند. مثلث­ها از الگوهای 5موجی تشکیل‌شده‌اند که از دو طرف، خلاف جهت روند حرکت می­کنند. این مثلث­ها می­توانند متقارن، کاهشی، افزایشی یا گسترشی (expanding) باشند.

 

موج­های الیوت داخل یک موج الیوت

همان­گونه که قبلاً اشاره کردیم، موج­های الیوت فرکتال هستند. هر موج از چند موج فرعی ساخته‌شده است. چی؟ بگذارید تصویر دیگری نشانتان بدهم. تصاویر فوق­‌العاده هستند، مگر نه؟

موج­های 1، 3 و 5 از یک الگوی پیشروی 5موجی کوچک­تر و موج­های 2 و 4 از یک الگوی اصلاحی 3موجی کوچک­تر تشکیل‌شده‌اند.

فراموش نکنید که هر موج از الگوهای موجی کوچک­تر تشکیل‌شده است. این الگو، خود را تکرار می­کند…

تا ابد!

نظریه موج الیوت، این امواج را از بزرگ­ترین به کوچک­ترین، در چندین دسته­‌بندی قرار داده است:

• ابرچرخه بزرگ (چندین قرن) (Grand Supercycle)
• ابرچرخه (حدود 40 تا 70 سال) (Supercycle)
• چرخه (یک سال تا چندین سال) (Cycle)
• اولیه (چند ماه تا چند سال) (Primary)
• میانی (چند هفته تا چند ماه) (Intermediate)
• مینور (چند هفته) (Minor)
• مینوت (چند روز) (Minute)
• مینوئت (چند ساعت) (Minuette)
• ریزمینوئت (چند دقیقه) (Sub-Minuette)

ابرچرخه بزرگ از امواج ابرچرخه که از امواج چرخه که از امواج اولیه که از امواج میانی که از امواج مینور که از امواج مینوت که از امواج مینوئت که از امواج ریزمینوئت تشکیل‌شده‌اند، شکل‌گرفته است. متوجه شدید؟

بهتر است برای اینکه همه‌چیز روشن شود، یک موج الیوت واقعی را مشاهده کنیم.

همان­گونه که مشخص است، شکل امواج واقعی بی‌­نقص نیست. همچنین گاهی اوقات، تشخیص دسته‌­بندی امواج ساده نیست. اما هرچه بیشتر به نمودار خیره شوید، بیشتر آن را می‌­فهمید.

گذشته از این، ما شما را تنها نخواهیم گذاشت! در درس­‌های بعد، به شما آموزش خواهیم داد که چگونه به‌سادگی و به‌درستی امواج را شناسایی و با استفاده از امواج الیوت معامله کنید. آماده برای موج­س‌واری!

 

قانون اصلی نظریه موج الیوت

همان­گونه که حدس زده‌­اید، نکته کلیدی درباره استفاده از نظریه موج الیوت برای انجام معاملات این است که امواج را به‌درستی شناسایی کنید.

با کسب مهارت در تشخیص موج بازار، می­توانید بفهمید که در کدام سمت بازار معامله خود را انجام دهید، خرید یا فروش.

سه قانون اصلی و «غیرقابل‌­نقض» در رابطه با نام‌گذاری امواج وجود دارد. بنابراین، قبل از اینکه با استفاده از نظریه الیوت وارد معامله شوید، باید قوانین زیر را بیاموزید.

عدم تشخیص صحیح امواج، عواقب جبران­‌ناپذیری برای حساب شما خواهد داشت.

 

سه قانون اصلی نظریه موج الیوت

• قانون شماره 1: موج 3 هرگز نمی­تواند کوتاه­ترین موج پیشرو باشد.
• قانون شماره 2: موج 2 هرگز نمی­تواند فراتر از ابتدای موج 1 برود.
• قانون شماره 3: موج 4 هرگز نمی­تواند همان منطقه قیمتی را که موج 1 از آن عبور کرده، قطع کند.

نکاتی وجود دارد که به شما در شناسایی و نام‌گذاری امواج کمک می­کند. برخلاف 3 قانون اصلی، این نکات ممکن است نقض شوند:

• گاهی موج 5 معکوس، فراتر از انتهای موج 3 نمی­رود. به این وضعیت، کوتاه‌­شدگی (truncation) گوییم.
• گاهی موج 5 فراتر از خط روندی که موج 3 را ترسیم کرده و موازی با خط روند اتصال‌­دهنده ابتدای موج 3 و موج 5 می‌­رود یا «آن را می­‌شکند».
• موج 3 معمولاً بسیار بلند، دارای شیب تند و گسترده است.
• موج­های 2 و 4 بارها از سطوح فیبوناچی اصلاحی می­پرند.

 

نحوه معامله در بازار ارز با استفاده از امواج الیوت

احتمالاً در تمام این مدت منتظر این درس بودید – لطفاً صدای طبل – استفاده از نظریه موج الیوت در معاملات بازار ارز! در این درس، ما از دانش خود درباره امواج الیوت برای تعیین نقاط ورود، توقف زیان و خروج استفاده خواهیم کرد. پس بهتر است موج‌سواری را آغاز کنیم!

سناریوی فرضی که احتمال صحت آن زیاد است:

فرض کنیم که می­خواهید شمارش امواج خود را آغاز کنید. مشاهده می­کنید که قیمت به انتهای خود نزدیک شده و حرکت صعودی خود را آغاز کرده است. با استفاده از دانش خود از امواج الیوت، این حرکت افزایشی را موج 1 و حرکت بازگشتی بعدی را موج 2 می­ نامید.

برای اینکه نقطه ورود مناسبی پیدا کنید به مدرسه معامله‌گری بازمی­‌گردید تا بفهمید کدام­یک از قوانین اصلی یا نکات را می­توانید اعمال کنید. به نکات زیر دست پیدا می­کنید:

• قانون شماره 2: موج 2 هرگز نمی­تواند فراتر از ابتدای موج 1 برود.
• موج­های 2 و 4 بارها از سطوح فیبوناچی اصلاحی می­پرند.

بنابراین با استفاده از مهارت­‌های برتر معاملاتی امواج الیوت، تصمیم می­گیرید که ابزار فیبوناچی خود را بیرون آورده تا ببینی آیا قیمت در یکی از سطوح فیبوناچی قرار دارد یا خیر.

چون معامله­‌گر باهوشی هستید، جایگاه دستور توقف خود را نیز بررسی می­کنید.

قانون شماره 2 حاکی از این است که موج 2 هرگز نمی­تواند فراتر از ابتدای موج 1 برود، بنابراین دستور توقف خود را زیر حداقل‌­های قبلی تنظیم می­کنید.

اگر قیمت بیش از 100% موج 1 بازگشت داشت، محاسبه امواج شما اشتباه بوده است.

ببینیم بعدازآن چه اتفاقی می­‌افتد…

آنالیز موج الیوت شما درست بوده و حرکت صعودی بزرگی را شناسایی کردید! به وگاس (یا ماکائو) می­روید همه سودی را که به دست آورده‌­ای در قمار می­بازید و به نقطه آغاز خود بازمی­گردید. شانس آوردید که ما سناریوی دیگری داریم تا بتوانید پول خود را مجدداً به دست آورید.

سناریوی 2:

این بار از دانش خود درباره الگوهای امواج اصلاحی استفاده می­کنیم.

شمارش امواج خود را در روند نزولی آغاز می­کنید و متوجه می­شوید که امواج اصلاحی ABC به طرفین در حال حرکت­‌اند. حدس می‌زنید که الگوی تخت در حال شکل‌­گیری است. این بدان معناست که احتمالاً قیمت پس از پایان موج C، موج پیشروی جدیدی را آغاز می­کند.

با اطمینان به مهارت‌­های خود در مورد امواج الیوت، دستور فروش را صادر می­‌کنید و امیدوارید که موج پیشروی جدیدی آغاز شود.

دستور توقف خود را چند پیپ بالاتر از ابتدای موج 4 تنظیم می­کنید تا اگر شمارش امواجتان صحیح نبوده، زیاد ضرر نکنید.

به دلیل اینکه ما دوست داریم پایان داستان خوش باشد، محاسبات شما درست از آب درمی­آید و چند هزار پیپ در آن روز سود می­کنید که البته همیشه این­گونه نیست.

البته این بار عبرت گرفتید و پول خود را در وگاس هدر نخواهید داد، بلکه سرمایه معاملاتی خود را در بازار ارز افزایش می­دهید.

 

خلاصه: نظریه موج الیوت

• امواج الیوت، فرکتال هستند. هر موج به بخش‌­های مختلفی تقسیم می­شود که همه آن‌ها دقیقاً به هم شباهت دارند. ریاضی­دانان به این ویژگی «خودمتشابه» می­گویند.
• بازار دارای روند، طبق الگوی موج 3-5 حرکت می­کند.
• اولین الگوی 5 موجی، موج پیشرو نام دارد.
• یکی از سه موج پیشرو (1، 3 یا 5) همیشه گسترده است. معمولاً موج 3 این ویژگی را دارد.
• دومین الگوی 3 موجی، موج اصلاحی نام دارد. برای نام‌گذاری این امواج به‌جای اعداد از حروف A، B و C استفاده می­کنیم.
• موج­های 1، 3 و 5 از یک الگوی پیشروی 5موجی کوچک­تر و موج­های 2 و 4 از یک الگوی اصلاحی 3موجی کوچک­تر تشکیل‌ شده‌اند.
• الگوهای اصلاحی، 21 نوع دارند اما همه آن‌ها از سه الگوی ساده تشکیل‌شده‌اند.
• سه الگوی اصلی موج اصلاحی عبارت‌اند از: زیگزاگ، تخت و مثلث.

نظریه موج الیوت، سه قانون اصلی در زمان نام‌گذاری امواج دارد:

• قانون شماره 1: موج 3 هرگز نمی­تواند کوتاه­ترین موج پیشرو باشد.
• قانون شماره 2: موج 2 هرگز نمی­تواند فراتر از ابتدای موج 1 برود.
• قانون شماره 3: موج 4 هرگز نمی­تواند همان منطقه قیمتی را که موج 1 از آن عبور کرده، قطع کند.

اگر به­‌دقت به نمودار نگاه کنید، مشاهده خواهید کرد که بازار واقعاً حرکت موجی دارد.

به دلیل اینکه بازار ارز هیچ‌وقت الگوهای بی­‌نقصی ایجاد نمی­کند، باید برای کسب مهارت در زمینه استفاده از امواج الیوت تمرین­‌های فراوانی انجام دهید. پشتکار داشته باشید و هیچ‌وقت ناامید نشوید!

 

آزمون 1

1. چه کسی نظریه موج الیوت را ارائه داد؟

• الیوت یامین
• رالف نلسون الیوت
• میسی الیوت
• لارف لورن

 

2. نوسانات مکرر صعودی و نزولی قیمت را که ناشی از روانشناسی جمعی بازار است، چه می­نامید؟

• فشار همکاران
• امواج
• سفته­بازی

 

3. نظریه موج الیوت ابتدا با چه نامی چاپ شد؟

• اصل موج
• سوار بر موج­های الیوت
• نظریه موج الیوت

 

4. نام موج­های 2 و 4 چیست؟

• پیشرو
• اصلاحی
• امری

 

5. نام موج­های 1، 3 و 5 چیست؟

• پیشرو
• اصلاحی
• امری

 

6. مردم موج —— را موج گسترده نامیدند زیرا بلندتر از امواج دیگر بود.

• دوم
• سوم
• پنجم

 

7. —— نوع الگوی اصلاحی ABC وجود دارد.

• 21
• 3
• 26

 

8. درست یا نادرست: الگوهای اصلاحی ABC مثلث، امواج اصلاحی دوجانبه ساده هستند.

• درست
• نادرست
• نمی­دانم

 

9. درست یا نادرست: موج مینور از امواج مینوت تشکیل‌شده است.

• درست
• نادرست
• نمی­دانم

 

10. قطع­شدگی به چه معناست؟

• موج 5 فراتر از انتهای موج 3 نمی­رود
• فراموش کردن بردن هیزم به ساحل
• موج 1 بلندتر از موج 5 است

 

11. موج 2 نمی­تواند فراتر از ابتدای موج 1 برود.

• همیشه درست است
• گاهی درست است
• کذب محض است!

 

12. موج­های 2 و 4 از سطوح فیبوناچی اصلاحی می­پرند.

• همیشه درست است
• گاهی درست است
• هزار سال سیاه این اتفاق نمی­افتد!

 

13. اولین موج در الگوی موج 3-5 چه نام دارد؟

• موج پیشرو
• موج اصلاحی
• موج انگیزشی (Motive)

 

14. سه الگوی اصلی موج اصلاحی چه نام دارند؟

• تخت، زیگزاگ، مثلث
• مثلث، سر و شانه­ها، زیگزاگ
• تخت، گوه، سر و شانه­ها