به منظورآسانتر شدن مقایسه، ابتدا به بررسی بازاری که احتمالاً با آن آشنایی بسیاری دارید میپردازیم. ساختار بازار سهام به شکل زیر است:
«هیچ راه دیگری جز بورس متمرکز پیش روی من نیست!» ماهیت بازار سهام بسیار انحصاری است. تنها یک نهاد، یک متخصص (specialist)، قیمتها را کنترل میکند. همه معاملهها باید از طریق این متخصص انجام گیرد. به همین دلیل، قیمتهابهسادگی به نفع متخصص تغییر میکنند و این امر به سود معاملهگران نخواهد بود. چگونه این اتفاق میافتد؟ در بازار سهام، متخصص مجبور است تا دستور مشتریان خود را اعمال کند. حال فرض کنید که ناگهان تعداد فروشندگان از تعداد خریداران بیشتر شود.
متخصص که مجبور است دستور مشتریان خود را – که در اینجا فروشندگان هستند – عملی سازد، نخواهد توانست سهامی را که در اختیار دارد یکجا به خریداران بفروشد (sell off). متخصص بهمنظور جلوگیری از این واقعه، اسپرد را بیشتر کرده یا بهمنظور ممانعت از ورود فروشندگان به بازار، هزینه معاملاتی را افزایش میدهد. بهعبارتدیگر، متخصصان میتواننداعلامهای (quotes) خود را با توجه به نیازهای موجود دستکاری کرده و تغییر دهند.
معامله در بازار ارزلحظهای، غیرمتمرکز است
برخلاف معاملات سهام و قراردادهای آتی، لازم نیست از طریق یک بورس متمرکز مانند بورس سهام نیویورک با تنها یک قیمت اقدام به معامله کنید. در بازار ارز، برای یک ارز معین در زمان مشخص، تنها یک قیمت وجود ندارد، بدان معنا که هر معاملهگر اعلام متفاوتی دارد.
«چقدر گزینه برای انتخاب هست! عالیه!» در ابتدا ممکن است گیج شوید اما به همین دلیل است که بازار ارز بسیار فوقالعاده است! بازار ارزآنقدر بزرگ است و رقابت بین معاملهگران آن به حدی شدید است که تقریباً همیشه بهترین معامله نصیب شما میشود. با این شرایط، آیا کسی هست که نخواهد در بازار ارز معامله کند؟ یکی دیگر از مزایای بازار ارز این است که میتوانید در هر جا که هستید در آن معامله کنید. مثل معامله کارتهایبیسبال است. اگر اولین کارت منتشرشده «میکی مندل» را میخواهید، خودتان باید دستبهکار شوید. ممکن است همکارتان کارت «میکی مندل» را با کارت «بیب راث» تاخت بزند اما بهترین دوستتان تنها در مقابل روحتان حاضر باشد آن کارت را به شما بدهد.
نردبان بازار ارز
درست است که بازار ارز، غیرمتمرکز است اما هرجومرج مطلق بر آن حاکم نیست! مشارکتکنندگان در بازار ارزبهصورت نردبانی طبقهبندیمیشوند. شکل زیر، این طبقهبندی را بهخوبی نشان میدهد:
در بالاترین نقطه نردبان بازار ارز، بازار بینبانکی قرار دارد. این بازار متشکل از بزرگترینبانکهای جهان و چند بانک کوچکتر است. مشارکتکنندگان این بازار به دو صورت معامله میکنند: مستقیم، یا بهصورت الکترونیک از طریق شرکت خدمات کارگزاری الکترونیک (EBS) (electronic brokering services) یا شرکت (reuters dealing 3000-spot matching). میزان رقابت بین این دو شرکت همانند کوکاکولا و پپسی است. آنها در نزاع دائمی برای جذب مشتری هستند و همیشه سعی دارند تا در سهمی که از بازار دارند از یکدیگر پیشی بگیرند. باوجوداینکه هر دو شرکت اکثر جفتهای ارزی را ارائه میدهند اما میزان نقدینگی برخی از این جفتها در هر شرکت متفاوت است. در پلتفرمEBS، EUR/USD، USD/JPY، EUR/JPY، EUR/CHF و USD/CHF نقدینگی بیشتری دارند، درحالیکه در پلتفرم رویترز، GBP/USD، EUR/GBP، USD/CAD، AUD/USD و NZD/USDنقدینگی بیشتری دارند. همه بانکهایی که در بازار بینبانکی مشارکت دارندمیتوانندنرخهایبانکهای رقیب را مشاهده کنند اما این بدان معنا نیست که همه میتوانند با آن قیمتها معامله کند. همانند زندگی واقعی، نرخهابهشدت به روابط اعتباری بین طرفین معامله بستگی دارند. برخی از آنهاعبارتاند از: «نرخ بهترین دوست» (B.F.F rate)، «نرخ مشتری» (customer rate)، «نرخ همسر سابق که همهچیز را از او دریغ میکنید» (ex-wife-you-took-everything rate). مثل درخواست وام از بانک محلی است. هرچه اعتبار و سابقه بهتری داشته باشید، نرخ سود بهتر وام بیشتری به شما تعلق میگیرد. در پله بعدی نردبان، صندوقهایسرمایهگذاری تأمینی (hedge funds)، شرکتهای سهامی (corporations)، بازارگردانان خرد (retail market makers) و شبکههای ارتباطی الکترونیک (ECNها) (electronic communication networks) قرار دارند. این مؤسسات روابط اعتباری محکمی با مشارکتکنندگان بازار بینبانکی ندارند، بنابراین باید معاملات خود را از طریق بانکهای تجاری انجام دهند. این بدان معناست که نرخهایآنها کمی بالاتر و گرانتر از آنهایی است که در بازار بینبانکی
فعالیت میکنند. در آخرین پله این نردبان، معاملهگران خرد (retail traders) قرار دارند. سابقاً، ورود به بازار ارز برای افراد عادی بسیار دشوار بود اما به مدد پیشرفت اینترنت، معامله الکترونیک و کارگزاران خرد (retail brokers)، همه موانع دشوار ورود به معاملاتبازار ارزبرداشتهشده است. بنابراین فرصتی برای ما ایجاد شده تا با مشارکتکنندگانپلههای بالایی نردبان همراه شویم و با چوبی بسیار بلند و ارزان به آنها سیخونک بزنیم. حال که ساختار بازار ارز را متوجه شدید، بهتر است بازیگران آن را نیز بشناسید!