اگر تاکنون به کشور دیگری سفر کرده باشید، حتماً با مراجعه به باجه ارزی فرودگاه، پول خود را به ارز کشور مقصد تبدیل کردهاید.با مراجعه به پیشخوان باجه، صفحه نمایشی را میبینید که نرخهای مختلف تبادل ارز بر آن نقش بسته. نرخ «ین ژاپن» شما را به فکر فرومیبرد، «ایول! یک دلار من، 100 ین ارزش دارد؟! من ده دلار دارم! پولدار شدم!!!» (این هیجان پسازاینکه وارد فروشگاه فرودگاه شدید و با خرید یک بطری آب نیمی از پولتان خرج شد، بهسرعت از بین خواهد رفت).با این کار، عملاً وارد بازار ارزشدهاید! شما یک ارز را با ارز دیگر مبادله کردهاید. یا در زبان بازار ارز، شما یک آمریکایی هستید که میخواهید از ژاپن دیدن کنید، بنابراین دلارهای خود را فروخته و ین خریدهاید.
پیش از اینکه به کشور خود بازگردید، به باجه ارزی رفته تا ین خود را که بهطورمعجزهآسایی خرج نشده (ژاپن کشور گرانی است!) با دلار مبادله کنید و متوجه میشوید که نرخهای ارز تغییر یاقته است. همین تغییرها در نرخهای ارز، این امکان را برای شما فراهم میکند که در بازار ارز خارجی درآمدزایی کنید.
بازار ارز خارجی که معمولاً با نام «بازار ارز» یا «FX» شناخته میشود، بزرگترین بازار مالی در جهان است. حجم مبادله 22.4 میلیارد دلاری روزانه بازار بورس نیویورک با حجم مبادله 5 تریلیون دلاری روزانه بازار تبادل ارز، قابل مقایسه نیست. بازار ارز، ما را از خود بیخودمیکند! بیایید با استفاده از تمثیل هیولاها این قیاس را نشان دهیم…
حجم معاملات بزرگترین بازار سهام در جهان، بازار بورس نیویورک (NYSE)، روزانه 22.4 میلیارد دلار است. اگر بخواهیم این میزان را با یک هیولا نشان دهیم، اینگونه خواهد شد…
شما هرروز در برنامههای خبری سی.ان.بی.سی. (CNBC)، بومبرگ، بی.بی.سی. (BBC) و حتی در باشگاه ورزشی خود در جریان اتفاقات بازار بورس نیویورک قرار میگیرید. وقتی مردم درباره «بازار» صحبت میکنند، معمولاً منظورشان بازار سهام است. بنابراین، به نظر میرسد که بازار بورس نیویورک بسیار بزرگ است، خبرساز است و از خبرسازی لذت میبرد. اما اگر آن را با بازار تبادل ارز مقایسه کنیم، چیزی شبیه شکل زیر است…
وای، خدای من! بازار بورس نیویورک در مقایسه با بازار ارز بسیار کوچکتر و ضعیفتر به نظر میرسد. هیچ شانسی در مقابل آن ندارد!
نمودار متوسط حجم معاملات روزانه بازار ارز، بازار بورس نیویورک، بازار بورس توکیو بازار بورس لندن را بررسی کنید:
بازار ارز، 200 برابر بزرگتر از بازارهای دیگر است! خیلی عظیم است! اما زیاد تند نروید (صبر کنید)، هنوز یک نکتهای باقیمانده است!
این 5 تریلیون دلار، حجم کل بازار تبادل ارز در جهان است، اما معاملهگران خرد (retail trader) (که ما هستیم)، در بازار لحظهای (spot market) ارز که حدوداً 1.49 تریلیون دلار است فعالیت میکنند. بنابراین، همانطور که میبینید، بازار ارز بسیار بزرگ است اما نه به بزرگی آنچه رسانهها به شما القا میکنند.
فکر میکنید همهچیز را درباره بازار ارز میدانید؟ این قدم اول است! در بخش بعدی، به شما خواهیم گفت که دقیقاً چه چیزی در بازار ارز معامله میشود.
چه چیزی در بازار ارز معامله می شود؟
سادهترین پاسخ، پول است. به دلیل اینکه در بازار ارزهیچچیز فیزیکی خریداری نمیکنید، شاید کمی گیج شوید. تصور کنید که خرید ارز همانند خرید سهم در یک کشور است،چیزی شبیه به خرید سهام یک شرکت. قیمت ارز، بازتاب مستقیم چگونگی تفکر بازار نسبت به سلامت حال و آینده اقتصاد ژاپن است.در معاملات بازار ارز، وقتی مثلاً ین ژاپن را خریداری میکنید،درواقع یک «سهم» در اقتصاد ژاپن میخرید. شما شرط میبندید که اقتصاد ژاپندر وضعیت مناسبی به سر میبرد و با گذشت زمان نیز بهتر خواهد شد. زمانی که تصمیم بگیرید «سهمها» را بفروشید، احتمالاً سود خواهید کرد. بهطورکلی، نرخ تبادل یک ارز در مقابل ارزهای دیگر، بازتاب شرایط اقتصاد آن کشور در مقایسه با اقتصاد کشورهای دیگر است. وقتی از “مدرسه معامله گری در بازار ارز جهانی” فارغالتحصیل شوید، اشتیاق فراوانی برای معاملات ارزی خواهید داشت.
ارزهای اصلی
نماد |
کشور |
واحد پول |
نام مستعار |
USD |
ایالاتمتحده |
دلار |
باک |
EUR |
اعضای منطقه یورو |
یورو |
فایبر |
JPY |
ژاپن |
ین |
ین |
GBP |
بریتانیای کبیر |
پوند |
کیبل |
CHF |
سوییس |
فرانک |
سوییسی |
CAD |
کانادا |
دلار |
لونی |
AUD |
استرالیا |
دلار |
اسی |
NZD |
نیوزیلند |
دلار |
کیوی |
نمادهای ارزی همیشه متشکل از سه حرف هستند؛ دو حرف اول،معرف نام کشور و حرف سوم، معرف نام واحد پول آن کشور است. مثلاً در نماد NZD، دو حرف اول (NZ) معرف نیوزیلند و حرف سوم (D) معرف دلار است. خیلی آسان است، نه؟
ارزهای مذکور در جدول فوق، «ارزهای اصلی» هستند زیرا در سراسر جهان بیشتر معامله میشوند. البته بهتر است بدانید که دلار آمریکا نامهای مستعار دیگری نیز غیر از «باک» دارد.
نامهای مستعار دیگر دلار آمریکا عبارتاند از: اسکناس سبز (greenbacks)، استخوان (bones)، بنجی (benjis)، بنجامین (benjamins)، چدار (cheddar)، ورق (paper)، پول (loot)، مایه (scrilla)، پنیر (cheese)، نان (bread)، مولا (moolah)، رییسجمهور مرده (dead presidents)، پول نقد (cash money).
پس اگر میخواستید بگویید، «الآن باید سر کار بروم.» میتوانید به جای آن بگویید، «پسر، من باید زحمت رو کم کنم! بالاخره، یکی باید این بنجیا رو جمع کنه!» یا اگر میخواستید بگویید، «من پول زیادی دارم. بیا عصر به مرکز خرید برویم.» چرا بهجای آن از این جمله استفاده نکنید، «پسر، یه خروار مایه دارم! بیا بعداً بریم خرید.» آیا میدانستید در پرو، نام مستعار دلار آمریکا «کوکو» است؟! کوکو نام خودمانی برای «جورج» است که به پرتره جورج واشنگتن بر روی 1 دلاری اشاره دارد.
خرید و فروش جفت ارزها
معامله در بازار ارز، خرید یک ارز و فروش همزمان ارز دیگر است. ارزها بهصورت جفت و بهوسیله کارگزار یا واسطه معامله میشوند؛ مثلاً یورو دلار آمریکا (EUR/USD) یا پوند انگلیس و ین ژاپن (GBP/JPY).وقتی در بازار ارز معامله میکنید، درواقع جفتهای ارزی را میخرید یا میفروشید.
میتوان اینگونه تصور کرد که هر جفت ارز همیشه در حال «بازی طنابکشی» با همه ارزهای سمت خود است. نرخهای تبادل ارز، بسته به اینکه در آن لحظه کدام ارز قویتر است، دچار نوسان میشوند.
جفتهای ارزی اصلی
جدول زیر، جفت ارز های «اصلی» را نشان میدهد. این جفت ها، همگی متشکل از دلار آمریکا (USD) هستند و بیش از جفتهای دیگر معامله میشوند. جفتهای اصلی دارای نقدشوندگی بالا (most liquid) و بیش از جفتهای ارزی دیگر در جهان معامله میشوند.
جفت ارزی |
کشورها |
زبان بازار ارز |
EUR/USD |
منطقه یورو / ایالاتمتحده |
«یورو–دلار» |
USD/JPY |
ایالاتمتحده / ژاپن |
«دلار–ین» |
GBP/USD |
انگلستان / ایالاتمتحده |
«پوند–دلار» |
USD/CHF |
ایالاتمتحده / سوییس |
«دلار–سوییسی» |
USD/CAD |
ایالاتمتحده / کانادا |
«دلار–لونی» |
AUD/USD |
استرالیا / ایالاتمتحده |
«اسی–دلار» |
NZD/USD |
نیوزیلند / ایالاتمتحده |
«کیوی–دلار» |
جفتهای ارزی اصلی متقابل یا جفتهای ارزی فرعی
به جفتهای ارزی که شامل دلار آمریکا نمیشود، جفتهای ارزی متقابل یا «جفتهای متقابل» گویند. به جفتهای اصلی متقابل، «جفتهای فرعی» نیز اطلاق میشود. جفتهای متقابلی که بیش از همه معامله میشوند، متشکل از سه ارز هستند: EUR، JPY و GBP.
جفتهای متقابل یورو
جفت ارزی |
کشورها |
زبان بازار ارز |
EUR/CHF |
منطقه یورو / سوییس |
«یورو-سوییسی» |
EUR/GBP |
منطقه یورو / انگلستان |
«یورو-پوند» |
EUR/CAD |
منطقه یورو / کانادا |
«یورو-لونی» |
EUR/AUD |
منطقه یورو / استرالیا |
«یورو-اسی» |
EUR/NZD |
منطقه یورو / نیوزیلند |
«یورو-کیوی» |
جفتهای متقابل ین
جفت ارزی |
EUR/JPY |
GBP/JPY |
CHF/JPY |
CAD/JPY |
AUD/JPY |
NZD/JPY |
جفتهای متقابل پوند
جفت |
کشورها |
زبان بازار ارز |
GBP/CHF |
انگلستان / سوییس |
«پوند-سوییسی» |
GBP/AUD |
انگلستان / استرالیا |
«پوند-اسی» |
GBP/CAD |
انگلستان / کانادا |
«پوند-لونی» |
GBP/NZD |
انگلستان / نیوزیلند |
«پوند-کیوی» |
جفتهای متقابل دیگر
جفت |
کشورها |
زبان بازار ارز |
AUD/CHF |
استرالیا / سوییس |
«اسی-سوییسی» |
AUD/CAD |
استرالیا / کانادا |
«اسی-لونی» |
AUD/NZD |
استرالیا / نیوزیلند |
«اسی-کیوی» |
CAD/CHF |
کانادا / سوییس |
«لونی-سوییسی» |
NZD/CHF |
نیوزیلند / سوییس |
«کیوی-سوییسی» |
NZD/CAD |
نیوزیلند / کانادا |
«کیوی-لونی» |
جفتهای ارزی نامتعارف (exotic currency pairs)
جفتهای ارزی نامتعارف، متشکل از یک ارز اصلی همراه با ارزی از یک اقتصاد تازه شکوفا شده مانند برزیل، مکزیک یا مجارستان است. جدول زیر برخی از نمونههای جفتهای ارزی نامتعارف را نشان میدهد. میخواهید شانس خود را امتحان کنید و نام کامل چند تا از نمادهای ارزی را حدس بزنید؟ ممکن است طبق نظر کارگزار بازار ارز خود، با هر یک از جفتهای نامتعارف زیر سروکار داشته باشید، پس به نفعتان است که بدانید آنهاکداماند. به خاطر داشته باشید که آنهابهشدت «جفتهای اصلی» یا «جفتهای متقابل» معامله نمیشوند، بنابراین هزینههای معاملاتی (transaction costs) این جفتها معمولاً بیشتر است.
جفت ارزی |
کشورها |
زبان بازار ارز |
USD/HDK |
ایالاتمتحده / هنگکنگ |
|
USD/SGD |
ایالاتمتحده / سنگاپور |
|
USD/ZAR |
ایالاتمتحده / آفریقای جنوبی |
«دلار-رند» |
USD/THB |
ایالاتمتحده / تایلند |
«دلار-بات» |
USD/MXN |
ایالاتمتحده / مکزیک |
«دلار-پزو» |
USD/DKK |
ایالاتمتحده / دانمارک |
«دلار-کرون» |
USD/SEK |
ایالاتمتحده / سوئد |
|
USD/NOK |
ایالاتمتحده / نروژ |
مشاهده هزینه های معاملاتی یا اختلاف بین قیمت خرید و فروش (اسپرد-spreads) که دو یا سه برابر بیشتر از هزینه های معاملاتی EUR/USD یا USD/JPY هستند، کاملاً طبیعی است. بنابراین اگر میخواهیدجفتهای ارزی نامتعارف را معامله کنید، حتماً این مسئله را در تصمیمگیری خود مدنظر قرار دهید.
اندازه بازار و نقدینگی (LIQUIDITY)
بازار ارز، برخلاف بازارهای مالی دیگر، ازجمله بازار بورس نیویورک، نه مکان فیزیکی خاصی دارد و نه معاملات آن بر اساس بورس مرکزی (central exchange) صورت میگیرد. بازار ارز، یک بازار فرابورس یا «بینبانکی» است زیرا فعالیت کل بازار بهصورت الکترونیکی و 24 ساعته و در بین شبکهای از بانکها است. این بدان معناست که بازار لحظهایبازار ارز در سرتاسر جهان بدون داشتن مقر فیزیکی مشخصی گسترده شده است. معاملات بازار ارزمیتوانند در هرکجا از جهان انجام گیرند، حتی در قله فیجی! بازار فرابورس بازار ارز، بزرگترین و محبوبترین بازار مالی در جهان است و تعداد کثیری از افراد و سازمانها در آن معامله میکنند. در بازار فرابورس، مشارکتکنندگان با توجه به شرایط معامله، جذابیت قیمت و سابقه همتای تجاری، شخصی را که خواهان معامله با او هستند انتخاب میکنند. نمودار زیر، ده ارزی را که بیشتر از همه معاملهشده است، نشان میدهد. دلار با 84.9%، بیش از همه ارزها معاملهشده است. یورو با 1.39% و ین با 19.0% به ترتیب رتبه دوم و سوم را در جدول دارند. همانگونه که مشاهده میکنید، اکثر ارزهای اصلی، صدر این جدول را اشغال کردهاند.
*به دلیل اینکه دو ارز در هر معامله وجود دارد، سهم درصدی هر یک از ارزها 200% خواهد بود بهجای 100%. نمودار فوق، میزان معامله دلار آمریکا را در بازار ارز نشان میدهد. دلار آمریکا یکی از جفتهای 84.9% از همه معاملات گزارششده، است!
دلار، پادشاه بازار ارز است
حتماً متوجه شدهاید که نام دلار آمریکا (USD) را خیلی تکرار میکنیم. اگر دلار آمریکا نیمی از هر جفت ارزی اصلی باشد و ارزهای اصلی 75% از کل معاملات را شکل دهند، میتوان نتیجه گرفت که توجه فراوان به دلار آمریکا اجتنابناپذیراست. دلار آمریکا، پادشاه است!
درواقع، طبق آمار صندوق بینالمللی پول (IMF)، دلار آمریکا تقریباً 62% از ذخایر ارزی رسمی خارجی را شامل میشود! به دلیل اینکه تقریباً همه سرمایهگذاران، تجارتها و بانکهای مرکزی آن را در اختیار دارند، توجه بیشتری نیز به آن دارند.
دلایل قابلتوجه دیگری نیز درباره چرایی نقش کلیدی دلار آمریکا در بازار ارز وجود دارد:
- اقتصاد ایالاتمتحده، بزرگترین اقتصاد در جهان است.
- دلار آمریکا، ارز ذخیره جهان است.
- ایالاتمتحده بزرگترین و بالاترین نقدینگی (LIQUID) بازارهای مالی
را در جهان دارد. - ایالاتمتحده، دارای باثباتترین سیستم سیاسی است.
- ایالاتمتحده، تنها ابرقدرت نظامی جهان است.
- دلار آمریکا، واسطه ارزی (the medium of exchange) بسیاری از معاملات برونمرزی است. مثلاً، نفت با واحد دلار آمریکا قیمتگذاریمیشود. بنابراین، اگر مکزیک بخواهد از عربستان سعودی نفت بخرد تنها با دلار آمریکا امکانپذیر است. اگر مکزیک دلار نداشته باشد، ابتدا باید پزوهای خود را فروخته و دلار آمریکا بخرد.
سفته بازی (SPECULATION ) در بازار ارز
یکی از نکات مهم درباره بازار ارز این است که در کنار معاملات تجاری و مالی که بخشی از حجم معاملات هستند، اکثر معاملات ارزی بر اساس سفتهبازی صورت میگیرد. بهعبارتدیگر، بیشتر حجم معاملات از جانب معاملهگرانی صورت میگیرد که بر مبنای نوسانات روزانه قیمتهاخریدوفروشمیکنند. ارزیابیها نشان میدهد که بیش از 90% حجم معاملات توسط سفتهبازان (SPECULATORS) انجام میشود. اندازه بازار ارز مؤید این نکته است که میزان نقدینگی – حجم خریدوفروش در بازه زمانی معین –بهشدت بالاست. این بازار بهسادگی امکان خریدوفروش ارزها را برای همه فراهم میکند. از نقطه نظر یک سرمایهگذار، نقدینگی بسیار اهمیت دارد زیرا چگونگی تغییرات قیمت را در بازههای زمانی معین، تعیین میکند. محیط بازاری که دارای نقدینگی است، مانند بازار ارز، این امکان را فراهم میآورد که حجم عظیمی از معاملات صورت گیرد بدون اینکه تأثیر زیادی بر قیمتها یا تغییر قیمتها (PRICE ACTION) داشته باشد. درست است که بازار ارز نقدینگی نسبتاً بالایی دارد اما عمقبازار بر اساس جفت ارزی و اینکه چه ساعتی از روز است، تغییر میکند. در بخش جلسات معاملاتی بازار ارز، به شما خواهیم گفت که زمان معاملات چه تأثیری بر جفت ارزی مورد معامله خواهد داشت. تا آن زمان، فوتوفنهایی به شما یاد میدهیم تا بتوانید با استفاده از آنها معاملات ارزی خود را به هزاران روش انجام دهید. حتی آنها را به چهار روش تقسیم کردهایم!
روشهای مختلف برای معامله بازار ارز
به دلیل اینکه بازار ارزبینظیر است، معاملهگرانروشهای مختلفی برای سرمایهگذاری بر یا سفتهبازی با ارزها یافتهاند. محبوبترین این روشهاعبارتاند از: بازار ارزلحظهای (forex spot)، قراردادهای آتی (futures)، قراردادهای اختیار معامله (options) و صندوق قابل معامله در بورس (exchange-traded funds) یا (ETF).
بازار لحظهای (spot market)
در بازار لحظهای، ارزها بر مبنای قیمت فعلی بازار، بهسرعت یا «در لحظه» معامله میشوند. ویژگی منحصربهفرد این بازار، سادگی، نقدینگی، اسپردهای ثابت (tight spreads) و عملیات شبانهروزی آن است. مشارکت در این بازار بسیار ساده است زیرا حتی با 25 دلار نیز میتوان حساب باز کرد! (البته توصیه نمیشود) – علت آن را در درس انباشت سرمایه (capitalization) خواهید فهمید! علاوه بر آن، معمولاً بیشتر کارگزاران نمودارها، اخبار و تحقیقاتی بهصورت رایگان ارائه میدهند.
قراردادهای آتی
قراردادهای آتی بهمنظور خرید یا فروش یک دارایی معین با قیمت مشخص در سررسیدی در آینده طراحیشدهاند. قراردادهای آتی بازار ارز در سال 1972 توسط بورس تجاری شیکاگو تدوین شد، یعنی زمانی که هنوز شلوارهای دمپا گشاد و چکمه هایلژدار مد بود. به دلیل اینکه قراردادهای آتی فرم استانداردی دارند و از طریق بورس مرکزی معامله میشوند، بازار آن از شفافیت بسیاری برخوردار است و بسیار قانونمند است. این بدان معناست که اطلاعات معامله و قیمت بهسادگی در دسترس همه قراردارد.
قراردادهای اختیار معامله
«قرارداد اختیار معامله»، یک ابزار مالی است که به خریدار حق یا اختیار میدهد تا یک دارایی را با قیمت معین در زمان سررسید اختیار بخرد یا بفروشد و هیچ اجباری در آن وجود ندارد. اگر معاملهگر، قرارداد اختیار معامله را «بفروشد»، متعهد و مجبور خواهد شد تا دارایی را با قیمت معین در زمان سررسید بخرد یا بفروشد. قراردادهای اختیار معامله، همانند قراردادهای آتی، در بازارهای بورس، ازجمله بورس قراردادهای اختیار معامله هیئت شیکاگو، بورس بینالمللی اوراق بهادار یا بورس سهام فیلادلفیا معامله میشوند. بااینوجود، اشکال معامله قراردادهای اختیار معاملهبازار ارز این است که ساعات کاری بازار برای معامله برخی قراردادهای اختیار معامله محدود است و میزان نقدینگی آن بهاندازه بازار لحظهای و قراردادهای آتی نیست.
صندوقهای قابل معامله در بورس
صندوقهای قابل معامله در بورس یا ETFها، جوانترین اعضای دنیای بازار ارز هستند. برخی صندوقها، ترکیب مجموعهای از سهام با برخی ارزها هستند و این امکان را در اختیار معاملهگر قرار میدهند تا با داراییهای مختلف، ایجاد تنوع کند (diversify). این صندوقها را مؤسسات مالی تأسیس میکنند و همانند سهام در بازار بورس معامله میشوند. محدودیت معامله این صندوقها همانند قراردادهای اختیار معامله، شبانهروزی نبودن بازار آن است و به دلیل اینکه از سهام تشکیل شدهاند، تابع کارمزدهای معاملاتی و سایر هزینههای معاملاتی هستند.
آزمون 1
- اندازه بازار ارز چقدر است؟
- 74 میلیارد دلار
- 5 تریلیون دلار
- 100 میلیون دلار
2. بزرگترین بازار جهان کدام است؟
- بازار سهام
- بازار قراردادهای اختیار معامله
- بازار ارز
3. نمادهای ارزی چند حرف دارند؟
- دو
- سه
- شش
4.
نام مستعار EUR/USD چیست؟
- کیبل
- فایبر
- لونی
5. جفت ارزی USD/MXN، از چه نوعی است؟
- اصلی
- فرعی
- نامتعارف
6. کدامیک از جفتهای زیر، جفت ارزی اصلی نیست؟
- NZD/USD
- EUR/USD
- EUR/GBP
7. بازار ارز، چه نوع بازاری است؟
- بازار بورس
- بازار آنلاین
- بازار فرابورس
8. CME، مخفف چه عبارتی است؟
- بورس تجاری شیکاگو
- بورس مزدوران شیکاگو
- بنگاه تجاری شیکاگو
9. دومین واحد ارزی پرفروش جهان چیست؟
- دلار آمریکا
- یورو
- ین ژاپن